زخم ها نوعی آسیب بافتی یا پوستی هستند که میتوانند به طور عمدی و یا به صورت ناخودآگاه ایجاد شوند و میتواند تمامیت عرضی پوست را تحت شعاع قرار داده و سبب از هم گسیختگی آن یا ایجاد خراش روی پوست گردد.
در مواردی آسیبی که به پوست وارد میشود تنها لایه های سطحی پوست را در برمیگیرد در حالیکه برخی زخم ها عمیق تر بوده و به بافت های داخلی تر پوست نیز میرسند.
دو اصطلاح ulcer و wound هر دو برای بیان زخم به کار میرود با این تفاوت که واژه ulcer عمدتا برای زخم هایی که منشا درونی دارند استفاده شده و واژه wound برای زخم هایی با منشا بیرونی به کار میرود.
برای درک بهتر زخم و میزان آسیبی که به بافت های بدن وارد میکند در ادامه به بررسی ساختار و عملکرد پوست میپردازیم:
بافت پوششی بدن = پوست + مو + ناخون+ غشاء مخاطی لازم به ذکر است که دو بخش مو و ناخون ها نیز از پوست منشا گرفتند.
وظایف پوست:
- حفاظت از بدن همچون یک سد در برابر آسیب های فیزیکی، مکانیکی، حرارتی و اشعه فرابنفش.
- پیشگیری از ورود مواد شیمیایی و میکروب ها و میکروارگانسیم ها.
- دفع مواد مضر حاصل از فعالیت های متابولیسمی در سیستم گوارش و همچنین کبد مثل اوره، اسید اوریک و آمونیاک و… .
- فعالیت به عنوان یک سیستم حسی به صورت لمس یا حس کردن تغییرات دمایی.
- نقش در ایمنی با سلولهای لانگرهانس، دندریتی و فاگوسیت ها.
- تنظیم حرارت بدن با غدد عرق در گرما و تسریع فرایند خونرسانی عروق زیر پوست در سرما.
- حفظ آب بدن و ذخیره سازی چربی.
- تولید ویتامین D و عملکرد های اندوکرینی مثل ترشح هورمون ها، سیتوکین ها و فاکتورهای رشد.
- دارای نقش در رفتار های اجتماعی فرد.
ساختار پوست:
به طور کلی پوست انسان از سه لایه اصلی اپیدرم، درم و هیپودرم تشکیل شده که در ادامه به طور دقیق تر این لایه ها را بررسی میکنیم:
اپیدرم (Epidermis)
خارجی ترین لایه و مشتق شده از اکتودرم/ متشکل از چند لایه سلول بر روی غشای پایه- حاوی 5 لایه سلولی و سلول های ملانوسیت، کراتینوسیت، دندریتی و لانگرهانس و مرکل یا تماسی.
- A – لایه بازال یا قاعدهای (Stratum Basal): یک ردیف سلول های استوانه ای بازوفیل که به طور عمود بر روی غشای پایه قرار دارند و مسئول نوسازی سلول ها و با قابلیت میتوز فراوان میباشد. سلول های ملانوسیت در این لایه قرار دارند.
- B – طبقه خاردار (Stratum Spanosum): سلول های چند ضلعی با هسته گرد مرکزی که توسط زوائد سیتوپلاسمی دسموزوم ها به هم متصل اند. این لایه در شرایط عادی ضخیم ترین لایه اپیدرمی می باشد.
- C – طبقه دانه دار یا گرانولار (Stratum Granulosum): شامل 2 تا 4 لایه سلول لوزی شکل موازی با سطح بر روی یکدیگر بوده و سیتوپلاسم حاوی دانه های بنفش کراتوهیالین میباشد.
- D – طبقه شفاف (Stratum Lucidm): شامل لایه نازکی حاوی سلول های در حال مرگ و یا مرده و به رنگ قرمز شفاف و فاقد هسته میباشد.
- E – طبقه شاخی (Stratum Corneum): خارجی ترین لایه متشکل از سلول های پهن و بدون هسته و شاخی شده، مملوء از پروتئین های رشته ای کراتین می باشد.
- F- مشتقات اپیدرمی: طبقه زاینده ای از اپیدرم به عمق درم رفته و این ساختارها را تشکیل میدهد: فولیکولهای مو (Hair follicles)، مو (Hair)، غدد عرق (Sweat or Sudoriferous glands)، غدد سباسه یا چربی (Sebaceous glands)، ناخون ها (Nails) و غدد پستانی (Mammary glands).
درم (Dermis)
بافت همبندی متراکم و حمایت کننده / بلافاصله در زیر اپیدرم و مشتق شده از مزودرم / وظیفه لایه درم: حفظ استحکام و ارتجاع پوست.
- A – طبقه پاپیلاری (Papiliary Layer): بافت همبندی سست شامل رگ های فراوان در زیر غشای پایه.
- B – طبقه رتیکولار (Reticular Layer): در زیر درم پاپیلاری / حاوی بافت همبندی متراکم/ ضخیم تر از لایه پاپیلاری/ حاوی الیاف کلاژن و الاستیک که در جهات مختلف کشیده شده اند/ کاهش الیاف الاستیک با افزایش سن/ حاوی پایانه های حسی و غدد عرق و چربی، مو و عضله راست کننده مو.
هیپودرم یا زیرجلد یا فاشیای سطحی (Hypodermis or Subcutanueous layer or Superficial fascia)
در عمق بافت درم قرار گرفته و شامل بافت همبندی چربی است که به صورت لوبول هایی آرایش یافته و از یکدیگر توسط تیغه هایی از جنس بافت همبند تفکیک میشوند. به سبب وجود چربی در این لایه پوست به راحتی روی بافت های زیرین خود می لغزد.
نظرات کاربران
هنوز نظری برای این مطلب ثبت نشده است.